مقدار تابش خورشيدي که در نهايت به سطح زمين مي‌رسد، را تابش حقيقي[1] مي‌نامند. که اين مقدار تابش حقيقي در هر نقطه کره زمين به عوامل زير بستگي دارد:
– زاويه تابش[2]: زاويه‌اي که شعاع تابش خورشيد با سطح کره زمين در هر نقطه مي‌سازد. مقدار اين زاويه بستگي به عرض جغرافيايي آن نقطه و همچنين زاويه انحراف محور کره زمين دارد.
– شرايط جوي هوا: مقدار بخار آب موجود در هوا، ميزان گرد و خاک و دود در هوا از شدت تابش خورشيد بر سطح زمين مي‌کاهند، ذرات غبار و بخار آب موجود در هوا تشعشع خورشيدي را جذب و يا باعث پراکندگي آن مي‌شوند.
– عامل ديگر بلندي روز است که در طول سال تغيير مي‌کند.
*** توجه: کانال آموزشی یوتیوب را ببینید(آموزشهای ویدیوی زیادی در این زمینه تهیه شده است) ***
*** ایدی کانال یوتیوب: pb_un@ ***
قسمتي از تابش خورشيدي که بدون تفرق يا جذب به سطح زمين مي‌رسد را تابش مستقيم[3] گويند. قسمتي از تابش خورشيدي که توسط اجزاء اتمسفر متفرق مي‌شود، تابش پراکنده يا ديفيوز[4] گويند. تابش مستقيم، از خورشيد به صورت مسير مستقيم مي‌آيد، در حالي که تابش پراکنده در تمام جهات از آسمان وارد مي‌شود. به طور مثال، کل تابش رسيده شده به زمين در يک روز ابري به صورت تابش پراکنده است. در روزهاي آفتابي 15 درصد اشعه آفتاب به صورت پراکنده به زمين مي‌رسد اما در روزهاي ابري اين مقدار ممکن است به 100 درصد نيز برسد. به طور کلي تشعشعي که به يک سطح مي رسد، کلآ از سه جزء تشکيل مي‌شود: تابش مستقيم، تابش پراکنده و تابش بازتابي ناشي از سطوح مجاور. سطوح معمول مانند چمن، درختان و سنگ‌ها حدود 20 درصد تشعشع دريافتي را منعکس کرده و بقيه را جذب مي کند. سطح پوشيده شده از برف حدود 70 درصد انرژي خورشيد را منعکس مي‌کند.
[1] Insolation
[2] Altitude Angle
[3] Direct
[4] Diffuse
